Ισχυρισμοί και Δεδομένα. Ο κατάλογος των ειδήσεων που αποδίδουν οφέλη ή κινδύνους σε συγκεκριμένες κατηγορίες τροφών είναι μακρύς και ορισμένες φορές βασανιστικός, κυρίως όταν οι τροφές αυτές συνδέονται με την εμφάνιση ή την πρόληψη του καρκίνου. Το Αμερικανικό Ινστιτούτο για την Έρευνα για τον Καρκίνο ξεκαθαρίσει μερικούς διατροφικούς ισχυρισμούς που θεωρούνται δεδομένοι με νηφαλιότητα και επιστημοσύνη.
- Ο ισχυρισμός: Η ζάχαρη τροφοδοτεί τον καρκίνο
Οι διαιτολόγοι που ασχολούνται με τον καρκίνο αναφέρουν πως πολύ συχνά τους μεταφέρεται η άποψη της τροφοδότησης των καρκινικών κυττάρων από τη ζάχαρη.
Τα επιστημονικά δεδομένα: Όλα τα κύτταρα στο σώμα μας, συμπεριλαμβανομένων και των καρκινικών κυττάρων, χρησιμοποιούν ζάχαρη (γλυκόζη) από το αίμα ως καύσιμο. Η «ζάχαρη» όμως αυτή σχηματίζεται από όλα τα τρόφιμα που χαρακτηρίζονται ως υδατάνθρακες, όπως τα υγιεινά λαχανικά, τα φρούτα, οι τροφές ολικής άλεσης και τα γαλακτοκομικά με χαμηλά λιπαρά. Ορισμένη μάλιστα γλυκόζη παράγεται μέσα στο σώμα μας από την πρωτεΐνη. Η πλήρης αποφυγή της ζάχαρης δεν πρόκειται να επιβραδύνει την ανάπτυξη του καρκίνου, ωστόσο η πρόσληψη τροφών με πολύ υψηλό ποσοστό ζάχαρης μπορεί να σημαίνει υπερβολική πρόσληψη θερμίδων και αύξηση βάρους. Η αύξηση του βάρους και η παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης 11 διαφορετικών μορφών καρκίνου, όπως και του μετεμμμηνοπαυσιακού καρκίνου στο μαστό και στις ωοθήκες.
Τι να κάνετε: Διαμορφώστε το διαιτολόγιό σας με λαχανικά, φρούτα, όσπρια, προϊόντα ολικής άλεσης και άλλες φυτικές τροφές με μέτρια πρόσληψη ζωικής πρωτεΐνης. Περιορίστε τις τροφές με μεγάλη προσθήκη ζάχαρης.
- Ο ισχυρισμός: Η χορτοφαγία βοηθά στην πρόληψη του καρκίνου μαστού
Ως χορτοφαγική αναφέρεται η διατροφή που δεν περιλαμβάνει κρέας, πουλερικά ή ψάρι και περιέχει μόνο φυτικές τροφές αποκλείοντας ζωικά προϊόντα όπως γαλακτοκομικά και αυγά. Οι άνθρωποι που ακολουθούν τη χορτοφαγική διατροφή μπορούν να ανταποκρίνονται στις διατροφικές τους ανάγκες αν συμπεριλάβουν στη διατροφή τους τροφές που παρέχουν πρωτεΐνη, βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία που σε άλλη περίπτωση θα προέρχονταν από την κατανάλωση ζωικών τροφών. Για τους ανθρώπους που έχουν επιβιώσει από καρκίνο και που προσπαθούν να ανακτήσουν βάρος και μυϊκό ιστό και ακολουθούν χορτοφαγική δίαιτα θα πρέπει με τη βοήθεια διατροφολόγου να διασφαλίζουν ότι λαμβάνουν επαρκή θρεπτικά στοιχεία, θερμίδες και πρωτεΐνη για τις ανάγκες του οργανισμού τους.
Τα επιστημονικά δεδομένα: Η έρευνα για τον καρκίνο δεν έχει έως σήμερα αποδείξει ότι οι χορτοφάγοι προστατεύονται περισσότερο από τον καρκίνο συγκριτικά με αυτούς που ακολουθούν μία φυτική διατροφή που περιλαμβάνει όμως και μέτρια κατανάλωση ζωικών τροφών, ενώ η ίδια έρευνα επιβεβαιώνει ότι οι μεγάλες ποσότητες κόκκινου κρέατος, χοιρινού και αρνιού καθώς και οι επεξεργασμένες ζωικές τροφές, όπως λουκάνικα και μπέικον αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης συγκεκριμένων μορφών καρκίνου. Αναφορικά με τον καρκίνο στο μαστό η έρευνα έως σήμερα έχει δώσει ισχυρές ενδείξεις ότι οι γυναίκες που περιλαμβάνουν στη διατροφή τους υψηλές ποσότητες λίπους και κορεσμένου λίπους μπορεί να έχουν αυξημένο κίνδυνο μικρού προσδόκιμου επιβίωσης στην περίπτωση που νοσήσουν με καρκίνο στο μαστό. Τα πορίσματα των συνεχόμενων ερευνών είναι ενδιαφέροντα αλλά όχι τόσο ισχυρά που να οδηγούν σε κατευθυντήριες οδηγίες.
Τι να κάνετε: Γεμίστε το πιάτο σας κατά τα 2/3 με τροφές φυτικής προέλευσης και μόνο κατά το 1/3 με ψάρι, κρέας ή γαλακτοκομικά προϊόντα. Πολύ συχνά μάλιστα επιδιώκετε να τρώτε γεύματα που περιλαμβάνουν μόνο φυτικές τροφές. Η μεσογειακή κουζίνα διαθέτει πλούτο συνταγών για λαχανικά και όσπρια.
- Ο ισχυρισμός: Καθημερινή δόση με σπαράγγια θεραπεύει τον καρκίνο!
Ο ισχυρισμός αυτός έχει διαδοθεί από το διαδίκτυο και μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, παρουσιάζοντας μαρτυρίες από ένα υποτιθέμενο άρθρο γιατρού σε ιατρική επιθεώρηση του 1979.
Τα επιστημονικά δεδομένα: Δεν έχει υπάρξει καμία τέτοια ή παρόμοια δημοσίευση σε καμία ιατρική επιθεώρηση, ενώ οι έρευνες της Αμερικανικής Εταιρίας Έρευνας για τον Καρκίνο δεν έχει έως σήμερα ανακαλύψει οποιαδήποτε πληροφορία σχετικά με την πηγή του άρθρου ή τον γιατρό. Ωστόσο εάν σας αρέσουν τα σπαράγγια μπορείτε να τα καταναλώνετε άφοβα διότι αποτελούν εξαιρετική πηγή φυλλικού οξέως (Β9), βιταμίνης C και Βήτα-καροτίνης, γεγονός που τα καθιστά μαζί με πολλές ακόμη τροφές που περιέχουν θρεπτικά συστατικά ως μία καλή τροφή για την πρόληψη του καρκίνου.
Τι να κάνετε: Να αγνοείτε όλες τις ειδήσεις ή τους ισχυρισμούς για «μαγικές τροφές που θεραπεύουν τον καρκίνο» γιατί τροφοδοτούν ψευδείς εντυπώσεις και την ίδια στιγμή ίσως να αποπροσανατολίζουν από την αναζήτηση ουσιαστικά αποτελεσματικών θεραπειών.
- Ο ισχυρισμός: Τα συμπληρώματα διατροφής βοηθούν στην πρόληψη του καρκίνου
Δεκάδες ισχυρισμοί χωρίς επιστημονική βάση και χωρίς ερευνητικά δεδομένα που να τους στηρίζουν προτρέπουν το ευρύ κοινό στη λήψη διατροφικών συμπληρωμάτων που προστατεύουν από τον καρκίνο ή που βοηθούν στην αντιμετώπισή του.
Τα επιστημονικά δεδομένα: Τα συμπληρώματα διατροφής δίνονται μόνο από διατροφολόγο για να αναπληρώσουν αποδεδειγμένη έλλειψη θρεπτικών, πολύτιμων και απαραίτητων στοιχείων στον οργανισμό. Καμία έρευνα έως σήμερα δεν παρέχει επαρκή δεδομένα που να αποδεικνύουν την ευεργετική προστασία των συμπληρωμάτων διατροφής ενάντια στον καρκίνο. Το αντίθετο μάλιστα, δύο συμπληρώματα διατροφής, η Βήτα-Καροτίνη και η Βιταμίνη Ε έχουν συνδεθεί με την πιθανή αύξηση του κινδύνου συγκεκριμένων μορφών καρκίνου σε εξειδικευμένες ομάδες, ενώ κάποια αντιοξειδωτικά συμπληρώματα ενδέχεται να παρεμβαίνουν στη θεραπεία του καρκίνου.
Τι να κάνετε: Η Αμερικανική Εταιρία Έρευνας για τον Καρκίνο προτείνει ως καλύτερη δυνατή πρόληψη για τον καρκίνο την ισορροπημένη διατροφή με μία ποικιλία τροφών και όχι με τη λήψη συμπληρωμάτων. Σε κάθε περίπτωση ο μόνος υπεύθυνος να προτείνει συμπληρώματα διατροφής προληπτικά ή μετά από τη θεραπεία του καρκίνου είναι ο ειδικός διατροφολόγος.
- Ο ισχυρισμός: Η αλκαλική δίαιτα προλαμβάνει τον καρκίνο
Η αλκαλική διατροφή, αυτή δηλαδή που περιλαμβάνει κυρίως φρούτα, ξηρούς καρπούς, όσπρια και λαχανικά βασίζεται στην αβάσιμη θεωρία από εργαστηριακές μελέτες που υποστηρίζει πως τα καρκινικά κύτταρα θριαμβεύουν σε ένα όξινο περιβάλλον (χαμηλό PH) αλλά δεν μπορούν να επιβιώσουν σε αλκαλικό περιβάλλον (υψηλό PH).
Τα επιστημονικά δεδομένα: Τα ευρήματα αυτά είναι σωστά αλλά αφορούν μόνο κύτταρα απομονωμένα σε συνθήκες εργαστηρίου. Η μετατροπή του περιβάλλοντος των κυττάρων στον ανθρώπινο οργανισμό σε λιγότερο όξινο, λιγότερο φιλικό στον καρκίνο είναι εντελώς αδύνατον. Η όξινη ισορροπία ρυθμίζεται από πολλούς μηχανισμούς, ανάμεσά τους τις λειτουργίες των νεφρών και του αναπνευστικού. Ακόμη και οι ελάχιστες αλλαγές στο pH του οργανισμού μας αποτελούν γεγονότα απειλητικά για τη ζωή. Τα οικιακά τεστ που μετρούν το pH στα ούρα δεν παρέχουν πληροφορίες για τα επίπεδα του pH του οργανισμού.
Τι να κάνετε: Το πόσο αλκαλική ή όξινη είναι μία τροφή δεν έχει καμία ιδιαίτερη συμβολή ή επίδραση στον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου. Εστιάζετε την προσοχή σας σε διατροφικές βελτιώσεις: Καταναλώνετε μεγάλη ποικιλία από φασόλια, λαχανικά, φρούτα και δημητριακά ολικής άλεσης. Περιορίζετε το κόκκινο κρέας και πίνετε αλκοόλ με μέτρο ή και καθόλου.
- Ο ισχυρισμός: Η σόγια μπορεί να είναι επικίνδυνη για τις γυναίκες που έχουν επιβιώσει από καρκίνο μαστού
Οι τροφές με σόγια περιέχουν ισοφλαβόνες, μία ομάδα ενώσεων που μιμούνται τη δράση των οιστρογόνων, τα οποία όταν βρίσκονται σε υψηλά επίπεδα πυροδοτούν την ανάπτυξη κάποιων μορφών καρκίνου στο μαστό.
Τα επιστημονικά δεδομένα: Η συνεχής επιστημονική έρευνα αποδεικνύει ότι οι τροφές σόγιας είναι ασφαλείς τόσο γι’ αυτούς που έχουν διαγνωστεί με καρκίνο όσο και γι’ αυτούς που δε νοσούν. Οι επιστήμονες σήμερα συμφωνούν ότι η σόγια είναι ασφαλής για τις γυναίκες με καρκίνο στο μαστό. Όλες οι έρευνες που εξετάζουν την κατανάλωση της σόγιας από γυναίκες που έχουν επιβιώσει από καρκίνο μαστού δείχνουν ότι η μέτρια κατανάλωση δεν αυξάνει τον κίνδυνο επανεμφάνισης της νόσου. Το αντίθετο μάλιστα, ορισμένες μελέτες έχουν καταδείξει ένα πιθανό πλεονέκτημα ανάμεσα σε γυναίκες που λαμβάνουν συγκεκριμένους τύπους θεραπείας ή εμφανίζουν κάποιους συγκεκριμένους όγκους.
Τι να κάνετε: Η μέτρια λήψη τροφών με σόγια δεν αποτελεί κίνδυνο για τις γυναίκες, είτε νοσούν, είτε όχι. Μέτρια κατανάλωση σημαίνει 1 με 2 μερίδες τροφής σόγια καθημερινά, όπως τόφου και γάλα σόγιας (μία μερίδα παρέχει περίπου 7 γραμμάρια πρωτεϊνών και 24μιλιγκράμ ισοφλαβόνες.