Καλοήθεις παθήσεις

Ινοκυστικές αλλοιώσεις

Πρόκειται για την συχνότερη πάθηση του μαστού ενώ προσβάλλει περισσότερο από το 50% των γυναικών. Κλινικώς εκδηλώνεται με ψηλαφητά οζίδια και πόνο ο οποίος είναι εντονότερος πριν την εμφάνιση της εμμήνου ρήσεως. Ο όρος ινοκυστική μαστοπάθεια περιλαμβάνει όλο το φάσμα των ιστολογικών παραλλαγών του μαζικού παρεγχύματος από απλή διάταση των λοβίων έως προκαρκινωματώδεις υπερπλαστικές αλλοιώσεις. Αναλυτικότερα, η νόσος  εκδηλώνεται με κύστεις, ίνωση, αποκρινής  μεταπλασία, αδένωση και επιθηλίωση.

Στη μαστογραφία συχνά παρατηρείται διάχυτη αύξηση της σκιερότητας του παρεγχύματος. Οι κύστεις απεικονίζονται σαν σαφώς περιγεγραμμένες οζώδεις σκιάσεις, χαμηλής πυκνότητας, ποικίλου μεγέθους, το σχήμα των οποίων αλλάζει  από εικόνα σε εικόνα στη μαστογραφία.. Συνήθως η σκληρυντική αδένωση χαρακτηρίζεται από την παρουσία αμφοτερόπλευρων διάσπαρτων μικροαποτιτανώσεων οι οποίες εμφανίζουν κατά τόπους συρρέουσα κατανομή και σπανιότερα εμφανίζονται οζώδεις ή ακτινωτές σκιάσεις με ή χωρίς μικροαποτιτανώσεις οι οποίες έχουν τα ίδια χαρακτηριστικά με τον καρκίνο.

Στο υπερηχογράφημα οι ινοκυστικές αλλοιώσεις του μαζικού παρεγχύματος απεικονίζονται ως διάχυτη αύξηση της ηχωγένειας, εκτασία των πόρων και ως περιγεγραμμένα υποηχωγενή μορφώματα τα οποία παριστούν περιοχές σκληρυντικής αδένωσης. Τέλος, το υπερηχογράφημα αποτελεί την μέθοδο εκλογής για την ανάδειξη των κύστεων οι οποίες απεικονίζονται σαν στρόγγυλα ή ωοειδή άνηχα μορφώματα, ευπίεστα με καλή ηχητική διαπερατότητα.

Λιπώδης νέκρωση

Πρόκειται για μία φλεγμονώδη κοκκιωματώδη αντίδραση η οποία παρατηρείται μετά από τραυματισμό, χειρουργική επέμβαση ή ακτινοβολία. Συνήθως είναι ασυμπτωματική και εξαιρετικά σπάνια ψηλαφητά διαπιστώνεται επώδυνη μάζα και πάχυνση του δέρματος. Στην μαστογραφία παρατηρούνται:

α) μονήρεις ή πολλαπλοί διαυγαστικοί όζοι με κυκλοτερή ασβέστωση που καλούνται μετατραυματικές λιπώδεις κύστεις.

β) ακτινωτή σκίαση με ή διαυγαστικό  κέντρο, η οποία προσομοιάζει με έναν καρκίνο. Φυσικά το ιστορικό βοηθά σημαντικά στην ερμηνεία των ευρημάτων. Στο υπερηχογράφημα η λιπώδης κύστη απεικονίζεται ως στρογγυλό, άνηχο, ή μεικτής συστάσεως σαφώς περιγεγραμμένο μόρφωμα, αμετάβλητο στην πίεση με ακουστική σκιά χωρίς αιματική ροή.

Εκτασία των γαλακτοφόρων πόρων

Είναι νόσος αγνώστου αιτιολογίας, η οποία χαρακτηρίζεται από απόφραξη και διάταση των κεντρικών γαλακτοφόρων πόρων. Συχνότερα εμφανίζεται σε γυναίκες ηλικίας 30-80 ετών και είναι γνωστή ως πλασματοκυτταρική μαστίτιδα. Στη μαστογραφία παρατηρείται διάταση των πόρων στην οπισθοθηλαία περιοχή. Εντός αυτών συχνά συνυπάρχουν διακεκομμένες κυλινδρικές ασβεστώσεις οι οποίες χαρακτηριστικά εμφανίζουν συμμετρική κατανομή και είναι αμφοτερόπλευρες. Να σημειωθεί ότι η εκτασία των πόρων δεν αποτελεί προδιαθεσικό παράγοντα ανάπτυξης καρκίνο του μαστού.

Οξεία πυώδης μαστίτιδα

Η νόσος αυτή συνήθως εμφανίζεται στην διάρκεια της εγκυμοσύνης ή της γαλουχίας και σπανιότερα σε άλλη χρονική περίοδο. Η φλεγμονή οφείλεται σε εγκατάσταση βακτηριδίων στους γαλακτοφόρους πόρους και διάχυτη επέκταση αυτής στο μαζικό παρέγχυμα. Το συχνότερο βακτηρίδιο που ευθύνεται για τη μαστίτιδα είναι ο σταφυλόκοκκος. Εάν η οξεία μαστίτιδα δεν αντιμετωπιστεί σωστά με αντιφλεγμονώδη αγωγή μεταπίπτει σε υποξεία ή χρόνια οι οποίες καταλήγουν στην ανάπτυξη αποστημάτων και συριγγίων. Κλινικώς διαπιστώνεται η τυπική εικόνα της φλεγμονής.

Στη μαστογραφία παρατηρείται διάχυτη αύξηση της σκιερότητας των μαστών, επίταση του διαμέσου ιστού και διάχυτη πάχυνση του δέρματος. Η παρουσία μάζας με σαφή ή ασαφή όρια παριστά την ανάπτυξη αποστήματος το οποίο στο υπερηχογράφημα απεικονίζεται ως υποηχογενές μόρφωμα με συμπαγή και κυστικά στοιχεία. Το υπερηχογράφημα αποτελεί την καταλληλότερη εξέταση  για την απεικόνιση των συριγγίων, τα οποία εμφανίζονται ως ταινιοειδή υποηχωγενή μορφώματα που επεκτείνονται στο δέρμα. Η διαφορική διάγνωση της οξείας μαστίτιδας από έναν φλεγμονώδη καρκίνο δεν είναι δυνατόν να γίνει από τα κλινικά και ακτινολογικά ευρήματα, αλλά σ’ αυτό βοηθούν αφενός μεν τα εργαστηριακά ευρήματα (ΤΚΕ, λευκοκύτταρα) και η βελτίωση της κλινικής εικόνας μετά την έναρξη της θεραπευτικής αγωγής.

Ινοαδένωμα

Οφείλεται σε υπερπλασία του διάμεσου συνδετικού ιστού των λοβίων και διαταση των πόρων και των αδενικών λοβίων του μαζικού αδένα. Συνήθως απαντάται σε νέες γυναίκες και σπανιότερα σε γυναίκες που βρίσκονται στην εμμηνόπαυση και λαμβάνουν ορμονικά υποκατάστατα. Το μέγεθος των ινοαδενωμάτων ποικίλει από μερικά χιλιοστά έως 10εκ. και σε ποσοστό που ανέρχεται το 16% είναι πολλαπλά.  Το υπερηχογράφημα αποτελεί την καταλληλότερη εξέταση για την απεικόνιση των ινοαδενωμάτων κυρίως επειδή αυτά εμφανίζονται σε νεαρές γυναίκες. Ένας ιδιαίτερος τύπος ινοαδενωμάτών είναι τα «σύνθετα ινοαδενώματα» τα οποία εμπεριέχουν κυστικούς σχηματισμούς εντός αυτών και αποτελούν δείκτη επικινδυνότητας ανάπτυξης καρκίνου μαστού.

Τα τυπικά υπερηχογραφικά κριτήρια ινοαδενώματος είναι: Περιγεγραμμένο ωοειδές ή  λοβωτό μόρφωμα, υποηχογενές ή ησοηχογενές με ήπια ακουστική ενίσχυση ή χωρίς  ευρήματα από την απορρόφηση του ήχου, με υπερηχογενείς ταινίες εντός αυτού (καλούμενα διαφραγμάτια), ή λεπτή ηχογενής ψευδοκάψα στην περιφέρεια και ήπια περιφερική αιματική ροή.

Στη μαστογραφία απεικονίζεται  ως οζώδης σκίαση, στρόγγυλου ή ωοειδούς σχήματος, με σαφή όρια και χαμηλή πυκνότητα, Συχνά εντός των ινοαδενωμάτων αναπτύσσονται αδροκοκκώδεις ασβεστώσεις «τύπου popcorn».

Stavros et al Radiology 1995;196:123-134