Παρόλο που η μήτρα θεωρείται παραδοσιακά ως απολύτως ασφαλής και προστατευτική για την ανάπτυξη του κυήματος, η κατανάλωση αλκοόλ και το κάπνισμα, αποτελούν μόλις κάποιους από τους κινδύνους στους οποίους εκτίθεται το αναπτυσσόμενο βρέφος και μάλιστα μέσα στη μήτρα της μητέρας του.
Η ανάπτυξη του βρέφους μέσα στην κοιλιά και η γέννα συνδέονται με ορμόνες του θυρεοειδούς αδένα και οιστρογόνα, προγεστερόνη, ανδρογόνα, ινσουλίνη, οι οποίες διοχετεύονται από τους ενδοκρινείς αδένες (συμπεριλαμβανομένου του πλακούντα) μέσω του κυκλοφορικού σε διάφορους ιστούς και όργανα. Για τη φυσιολογική ανάπτυξη και εξέλιξη, οι ιστοί χρειάζονται συγκεκριμένες συγκεντρώσεις από ορισμένες ορμόνες σε ιδιαίτερες χρονικές περιόδους. Ακριβώς για αυτό τα αρχικά στάδια της ανάπτυξης του ατόμου είναι ιδιαιτέρως επιρρεπή σε χημικά και σε χημικά που μιμούνται τη δράση των οιστρογόνων (EDCs).
Γιατί θα πρέπει να ανησυχούμε;
Μελέτες έχουν δείξει ότι τα EDCs βρίσκονται συχνά στους ανθρώπινους ιστούς, συμπεριλαμβανομένου του πλακούντα και του αμνιακού υγρού. Για παράδειγμα, η οργανική χημική ουσία Bisphenol A (BPA) εντοπίζεται συχνά στο αίμα, το αμνιακό υγρό, το μητρικό γάλα και τον πλακούντα. Τα αποδεδειγμένα επικίνδυνα για την υγεία χημικά, όπως οι φθαλάτες, τα Parabens, οι συνθετικοί μόσχοι (αρώματα), τα πεπτίδια και τα αντηλιακά φίλτρα έχουν εντοπιστεί στο μητρικό γάλα και οι διοξίνες, ο μεθυλ-υδράργυρος (τοξικό βαρύ μέταλλο), οι συνθετικές χημικές ουσίες πολυχλωριωμένα διφαινύλια (PCBs) έχουν βρεθεί στον πλακούντα.
Μελέτες έχουν δείξει ότι τα χημικά που μιμούνται τη δράση των οιστρογόνων (EDCs) επιδρούν στο αναπαραγωγικό σύστημα και των δύο φύλων παρεμβαίνοντας σε ορμόνες όπως τα οιστρογόνα και η τεστοστερόνη. Εργαστηριακές μελέτες σε πειραματόζωα έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η έκθεση της εμβρυικής ζωής σε EDCs μπορεί να οδηγήσει σε δυσμορφία των γεννητικών οργάνων και στη μείωση της γονιμότητας κατά την ενήλικη ζωή. Σε μελέτες που έχουν γίνει σε ανθρώπους, τα EDCs συνδέονται με αυξημένα περιστατικά ενδομητρίωσης, με υπογονιμότητα και καρκίνους του αναπαραγωγικού συστήματος. Ορισμένες μάλιστα αλλαγές που συμβαίνουν στο παραγωγικό σύστημα εξαιτίας της έκθεσης του αναπτυσσόμενου εμβρύου σε επικίνδυνα χημικά μπορούν αν προκαλέσουν μόνιμες μεταλλάξεις που μπορεί και να περάσουν στις μελλοντικές γενιές.
Η διαιθυλοστιλβεστρόλη (DES), για παράδειγμα, που χρησιμοποιήθηκε στις ΗΠΑ έως το 1971 και στην Ευρώπη έως το 1980 για να βοηθήσει στην πρόληψη των αποβολών, αποτελεί ένα παράδειγμα χημικών που μιμούνται τη δράση των οιστρογόνων, τα οποία προκάλεσαν επιγενετικές αλλαγές στα κύτταρα του μαστού. Οι κόρες των γυναικών που εκτέθηκαν σε αυτό το φάρμακο μέσω των μητέρων τους είχαν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου μαστού και μήτρας. Πρόσφατη αμερικάνικη έρευνα στις ΗΠΑ έδειξε ότι οι γυναίκες των οποίων οι μητέρες είχαν εκτεθεί σε σημαντικά επίπεδα DDT (χλωριούχος ένωση, ισχυρά τοξική, εντομοκτόνο) κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης τους, είχαν τέσσερις φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να νοσήσουν με καρκίνο μαστού στην ηλικία των 52 συγκριτικά με τις γυναίκες που οι μητέρες τους δεν είχαν εκτεθεί ή είχαν εκτεθεί σε λιγότερες ποσότητες. Οι συσχετισμοί της χρήσης των χημικών που μιμούνται τη δράση των οιστρογόνων (EDCs) και της εμφάνισης καρκίνου μαστού βασίζεται σε μελέτη δεδομένων από έρευνες σε πειραματόζωα και σε εργαστήρια με καλλιεργημένα κύτταρα. Όλες αυτές οι μελέτες καταδεικνύουν τον συσχετισμό της χρήσης επικίνδυνων χημικών ουσιών που βρίσκονται σε εκατοντάδες προϊόντα προσωπικής υγιεινής και φροντίδας καθώς και σε αναρίθμητα ακόμη προϊόντα με την αύξηση του κινδύνου εμφάνισης όγκων στον μαστικό αδένα.
Επιβεβλημένες συστάσεις
Ο οργανισμός Breast Cancer του Ηνωμένου Βασιλείου ζητά από την κυβέρνηση και τον Εθνικό Οργανισμό Υγείας (NHS) να τυπώσουν ένα εγχειρίδιο για εγκύους που θα τους εξηγεί με κατανοητό τρόπο τους πιθανούς κινδύνους που θα έχει στην ενήλικη ζωή το έμβρυο που αναπτύσσεται στη μήτρα τους, εάν αυτές εκτίθενται σε συγκεκριμένες χημικές ουσίες, ενώ προτρέπει για ακόμη πιο εκτεταμένη έρευνα για την κατανόηση των περιβαλλοντικών παραγόντων και τον τρόπο που αυτές επιδρούν στην υγεία μας.
Πηγή: Breast Cancer org. uk.