Ο επιστημονικός οργανισμός Dense Breast Info αναπτύσσει μία εξαιρετικά διευρυμένη θεματολογία αναφορικά με τον πυκνό μαστό, απευθυνόμενος τόσο στο ευρύ κοινό όσο και στην επιστημονική κοινότητα που ενδιαφέρεται να ενημερωθεί. Ανάμεσα στην αρθογραφία του έχει εντάξει και ερωτήσεις ασθενών ή ενδιαφερομένων γυναικών, τις οποίες ερωτήσεις έχει διαχωρίσει σε κατηγορίες ανάλογα με την εξειδίκευσή τους. Πέντε από αυτές τις ερωτήσεις στις οποίες «απαντά» η επιστημονική κοινότητα του οργανισμού, αποτελούν και το ενημερωτικό εισαγωγικό για τους πυκνούς μαστούς.
Τι είναι πυκνός μαστός; Είναι κάτι που φαίνεται ή κάτι που μπορώ να το νιώσω στους μαστούς μου;
Οι μαστοί περιέχουν αδένες, ινώδη ιστό και λίπος. Ο πυκνός μαστός περιέχει αδένες και ινώδη ιστό (αναφέρεται ως αδενικός ιστός). Ο πυκνός ιστός «μπλοκάρει» τις ακτίνες Χ και για αυτό εμφανίζεται στη μαστογραφία σαν λευκή περιοχή, ενώ αντίθετα ο λιπώδης ιστός που επιτρέπει περισσότερες ακτίνες Χ να διεισδύσουν, εμφανίζεται σαν μαύρη ή γκρι περιοχή. Οι γυναικείοι μαστοί διαφέρουν μεταξύ τους στο ότι εμφανίζουν διαφορετική αναλογία λιπώδους και πυκνού ιστού. Ορισμένες γυναίκες έχουν σχεδόν ολοκληρωτικά λιπώδη ιστό, άλλες έχουν πολύ λίγο και κάποιες βρίσκονται κάπου ενδιάμεσα. Οι πυκνοί μαστοί είναι απολύτως φυσιολογικοί και τείνουν να γίνουν λιγότερο πυκνοί με την πάροδο της ηλικίας και την εμμηνόπαυση. Η πυκνότητα των μαστών δεν αποφασίζεται ούτε από την εμφάνιση των μαστών ούτε από την αίσθηση που έχουν. Ο ακτινοδιαγνώστης μπορεί να καθορίσει την πυκνότητα των μαστών εξετάζοντας την εικόνας τους η με την χρήση ενός αυτοματοποιημένου λογισμικού μέτρησης της πυκνότητας του μαστού με κλινικά αποδεδειγμένη απόδοση.
Πώς αποφασίζεται η πυκνότητα των μαστών από τη μαστογραφία; Πώς γίνεται η διάγνωση;
Ο ακτινοδιαγνώστης εκτιμά την πυκνότητα του μαστού κυρίως διαβάζοντας μια μαστογραφία. Η πυκνότητα κατηγοριοποιείται και δίνεται στην ασθενή για να τη γνωρίζει και να την αναφέρει στον γιατρό της. Οι κατηγορίες της πυκνότητας του μαστού είναι οι εξής τέσσερις:
Α. Σχεδόν εξ’ ολοκλήρου λιπώδης – Στη μαστογραφία ο ιστός εμφανίζεται σε μαύρο ή σκούρο γκρι χρώμα με ελάχιστο πυκνό ιστό (ή αδενικό ιστό) που εμφανίζεται σαν ανοιχτό γκρι ή και λευκό. Περίπου ένα 10% όλων των γυναικών έχουν μαστούς που θεωρούνται «λιπώδεις».
Β. Κατά τόπου αύξηση της πυκνότητας – Εμφανίζονται σποραδικά περιοχές πυκνότητας μαζί με λιπώδη ιστό. Ακόμη και σε μαστούς με διασκορπισμένες περιοχές με πυκνό μαστό ενδέχεται να διαφύγει ένα περιστατικό κακοήθειας, όταν προσομοιάζει με περιοχές φυσιολογικού ιστού ή ο καρκίνος εντοπίζεται μέσα στην περιοχή πυκνότητας του μαστού. Περίπου ένα 40% όλων των γυναικών φαίνεται να έχει μαστούς με τέτοιου τύπου πυκνότητα.
C. Ανομοιογενής πυκνός μαστός – Εντοπίζονται πολλές περιοχές του μαστού όπου ο πυκνός, αδενικός ιστός μπορεί να υποκρύπτει όγκους. Περίπου το 40% όλων των γυναικών εμφανίζουν ανομοιογενή πυκνό μαστό.
D. Εξαιρετικά πυκνός μαστός – Οι περισσότερες περιοχές του μαστού εμφανίζονται με πυκνό ιστό (αδενικό ιστό), δημιουργώντας στη μαστογραφία την εικόνα ενός διάχυτου λευκού χρώματος που καθιστά εξαιρετικά δύσκολο τον εντοπισμό κακοήθειας. Περίπου το 10% όλων των γυναικών εμφανίζονται με υπερβολικά πυκνούς μαστούς.
Πώς μπορώ να γνωρίζω εάν έχω πυκνούς μαστούς;
Η ενημέρωση για την πυκνότητα των μαστών γίνεται πάντα από εξειδικευμένο γιατρό ή μπορεί και να συμπεριλαμβάνεται στην εκτίμηση της μαστογραφίας. Εάν ο ακτινοδιαγνώστης δεν σας ενημερώσει σχετικά, μπορείτε να ζητήσετε τη συγκεκριμένη πληροφορία προφορικώς και γραπτώς, στα ευρήματα της μαστογραφίας σας.
Γιατί η πυκνότητα των μαστών είναι σημαντική για τη μαστογραφία;
Στη μαστογραφία ο καρκίνος συχνά διακρίνεται ως μια περιοχή με αύξηση της πυκνότητας. Σε λευκή περιοχή όμως εμφανίζεται και ο φυσιολογικός πυκνός ιστός. Εάν ο καρκίνος αναπτύσσεται σε μία περιοχή με φυσιολογικό πυκνό ιστό, είναι εξαιρετικά δύσκολο ή και αδύνατον να εντοπιστεί η διάκριση στη μαστογραφία, όσο δύσκολο είναι να ξεχωρίσει μία νιφάδα χιονιού σε χιονοθύελλα. Εάν ο καρκίνος (λευκή περιοχή) αναπτύσσεται σε περιοχή με λιπώδη ιστό(μαύρη περιοχή), μπορεί πιο εύκολα να εντοπιστεί, ακόμη και όταν είναι αρκετά μικρός. Ο πυκνός μαστός μπορεί να «κρύψει» τον καρκίνο, για αυτό ακριβώς καθώς η πυκνότητα αυξάνει, τόσο μειώνεται και η ικανότητα της μαστογραφίας να εντοπίσει τον καρκίνο.
Έχει επίδραση ο πυκνός μαστός στον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου μαστού;
Ναι. Εκτός από τη δυσκολία εντοπισμού του καρκίνου στη μαστογραφία, ο πυκνός μαστός μπορεί πράγματι να αυξήσει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου μαστού. Ο κίνδυνος αυξάνει καθώς αυξάνει και η πυκνότητα. Οι γυναίκες με πολύ πυκνούς μαστούς εμφανίζουν 4 με 6 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να νοσήσουν με καρκίνο μαστού συγκριτικά με γυναίκες που έχουν λιγότερο πυκνούς μαστούς. Πιθανή εξήγηση για αυτό εντοπίζεται στους αδένες, οι οποίοι μπορεί να μεταλλαχθούν και να γίνουν καρκινικοί, εξαιτίας του συνεχούς διαχωρισμού των κυττάρων. Μία δεύτερη εξήγηση εντοπίζεται στο περιβάλλον γύρω από τους αδένες, οι οποίοι μπορεί να παράγουν συγκεκριμένες αναπτυξιακές ορμόνες που διεγείρουν το διαχωρισμό των κυττάρων, κάτι που ισχύει κυρίως για τον ινώδη ιστό και λιγότερο για τον λιπώδη ιστό. Για τις γυναίκες με πυκνό μαστό συστήνεται περαιτέρω έλεγχος, εκτός της μαστογραφίας.
Φυσικά, ο κίνδυνος για την ανάπτυξη καρκίνου μαστού επηρεάζεται από ένα συνδυασμό παραγόντων που περιλαμβάνει την ηλικία, το οικογενειακό ιστορικό καρκίνου (κυρίως καρκίνου μαστού ή/και ωοθηκών) και προγενέστερες τυπικές βιοψίες μαστού (όπου τα κύτταρα του μαστού έχουν ξεκινήσει να αλλάζουν σχήμα αλλά δεν είναι καρκινικά και θα πρέπει να παρακολουθούνται). Ωστόσο, η μελέτη για τους πυκνούς μαστούς έχει καταλήξει πως ο πυκνός μαστός αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου μαστού περισσότερο από το οικογενειακό ιστορικό, την εμμηνόπαυση, την πρόσληψη βάρους ή την εγκυμοσύνη σε προχωρημένη ηλικία.
Πηγή: DensBreast-Info.org