Ποια χημικά που εμπεριέχονται σε καλλυντικά και προϊόντα προσωπικής υγιεινής, είναι επικίνδυνα για την υγεία των γυναικών;
Τα καλλυντικά περιέχουν ένα εύρος χημικών για συγκεκριμένες λειτουργίες: Αντηλιακά φίλτρα για την ηλιακή ακτινοβολία, χρωστικές ουσίες, σκληρυντικά, συντηρητικά για την πρόληψη της ανάπτυξης μικροοργανισμών, αντιοξειδωτικά για την πρόληψη της φθοράς της επιδερμίδας και τη βελτίωση της σταθερότητας των προϊόντων, αρωματικά, ενυδατικά και μαλακτικά για τη βελτίωση της υφής της επιδερμίδας και την αποφυγή της αφυδάτωσης, κ.ά.. Τα χημικά αυτά συστατικά είναι είτε συνθετικά είτε απαντώνται φυσιολογικά στη φύση.
Γιατί πρέπει να ανησυχούμε;
Ένας βασικός λόγος για τον οποίο θα έπρεπε να ανησυχούμε είναι ο αξιοσημείωτος αριθμός των χημικών και ο συνδυασμός αυτών στα οποία είμαστε εκτεθειμένοι σε καθημερινή βάση. Μία αμερικάνικη έρευνα βρήκε ότι κατά μέσο όρο οι Αμερικανίδες χρησιμοποιούν 12 προϊόντα προσωπικής υγιεινής ή/και καλλυντικά καθημερινά. Ο συνολικός αριθμός των προϊόντων αυτών περιλαμβάνουν 168 διαφορετικά χημικά συστατικά. Επιπλέον, τα καλλυντικά προϊόντα χρησιμοποιούνται από τη στιγμή της γέννησης, όπως κρέμες για την αλλαγή της πάνας, σε άντρες και γυναίκες, σε εφήβους, σε νεαρά άτομα και σε όλη την ενήλικη ζωή. Από πρόσφατη έρευνα που διεξήχθη στη Γαλλία διαπιστώθηκε ακόμη μεγαλύτερη χρήση καλλυντικών από ό,τι στις ΗΠΑ., με 18 καλλυντικά κατά μέσον όρο να χρησιμοποιούνται καθημερινά από εγκυμονούσες, 16 από ενήλικες γυναίκες, 8 από ενήλικες άντρες, 7 από κορίτσια, 5 από αγόρια και 6 από μωρά ηλικίας κάτω των 3 ετών.
Από τα αναρίθμητα προϊόντα που χρησιμοποιούνται σε καθημερινή βάση, ένας μεγάλος αριθμός είναι πιθανόν να περιέχει χημικές ουσίες, οι οποίες είναι αποδεδειγμένο ή υπάρχουν υποψίες ότι μιμούνται ή μπλοκάρουν τη δράση των ορμονών του σώματος (EDCs). Οι χημικές αυτές ουσίες απορροφούνται από το δέρμα, από την αναπνευστική οδό ή και έμμεσα από το περιβάλλον, όπως από την κατανάλωση «μολυσμένης» τροφής ή νερού.
Τα EDCs που χρησιμοποιούνται εκτεταμένα στα καλλυντικά έχουν εντοπιστεί στα υγρά του ανθρώπινου σώματος (ούρα), στο γάλα του θηλασμού και στο αίμα, ενώ τα συστατικά που συσσωρεύονται στον λιπώδη ιστό έχουν εντοπιστεί σε ανθρώπινο ιστό, όπως και στον ιστό του μαστού. Τα προηγούμενα χρόνια έχει απαγορευτεί σταδιακά μία σειρά από συστατικά καλλυντικών εξαιτίας των ανησυχιών που εγείρουν για την τοξικότητά τους, όπως ορισμένα συστατικά αρωμάτων σε αρώματα ή και ορισμένες ουσίες που βρίσκονται σε καλλυντικά και παιδικά παιχνίδια. Ωστόσο, ένας αριθμός άλλων χημικών συστατικών με υπόνοιες για πρόκληση καρκίνου μαστού και άλλες αρνητικές επιδράσεις για την υγεία συνεχίζουν να χρησιμοποιούνται τόσο στα καλλυντικά όσο και σε προϊόντα προσωπικής υγιεινής, όπως ορισμένα parabens (συντηρητικά) και φθαλάτες (χρησιμοποιούνται σαν αρωματικά).
Πώς συνδέονται με καρκίνο μαστού;
Τα οιστρογόνα διεγείρουν την ανάπτυξη των κυττάρων του μαστού και τον πολλαπλασιασμό τους. Μπορούν ακόμη να συμβάλλουν στον πολλαπλασιασμό των προβληματικών κυττάρων και μαζί με τους μεταβολίτες (μεταβολικά προϊόντα που συσσωρεύονται στο σώμα) αυξάνουν την πιθανότητα μεταλλάξεων που μπορεί να οδηγήσουν σε καρκίνο μαστού. Συγκεκριμένα χημικά που βρίσκονται σε καλλυντικά φαίνεται ότι παρεμβάλλονται στα επίπεδα οιστρογόνων στο σώμα και μπορεί να συμβάλλουν σε αλλαγές στον μαστικό ιστό. Μελέτες σε ανθρώπους που εργάζονται σε κομμωτήρια ή σε χώρους υπηρεσιών ομορφιάς (κέντρα αισθητικής, κ.α.) και οι οποίοι είναι εκτεθειμένοι σε πλήθος καλλυντικών σε καθημερινή βάση έχει διαφανεί ότι είναι πολύ πιθανότερο να υποφέρουν από μία σειρά από προβλήματα υγείας όπως δερματίτιδες, άσθμα, Αλτσχάϊμερ, Λύκος, καρκίνος και καρκίνος μαστού, αποβολές κατά την κύηση καθώς και γενετικές ανωμαλίες του εμβρύου.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο οι κομμώτριες βρέθηκε ότι έχουν υψηλότερα επίπεδα μυοσκελετικών προβλημάτων και περιστατικά κρίσεων βήχα ενώ η έκθεσή τους στα σπρέι μαλλιών διαφάνηκε ότι αυξάνει κατά 2.4 τα περιστατικά υποσπαδία (ατελής ανάπτυξη της ουρήθρας του πέους) στους γιους τους. Επίσης, μία αναδρομική έρευνα σε κομμώτριες και εργαζόμενες σε κέντρα κομμωτικής στην Ευρώπη διαπίστωσε ότι οι γυναίκες αυτές εμφανίζουν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης συγκεκριμένων μορφών καρκίνου, συμπεριλαμβανομένης μιας αυξητικής τάσης για καρκίνο μαστού, αν και δε συγκλίνουν στο ίδιο συμπέρασμα όλες οι σχετικές μελέτες.
Οι θέσεις του ερευνητικού κέντρου για τον καρκίνο μαστού του Ηνωμένου Βασιλείου προτείνει:
- Η έκθεση σε επικίνδυνες χημικές ουσίες, συμπεριλαμβανομένων των EDCs, θα πρέπει να αναγνωριστεί ως αυξημένος παράγοντας κινδύνου για καρκίνο μαστού.
- Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να αναθεωρήσει τους κανονισμούς χρήσης των EDCs και να τα εντάξει στους κανονισμούς που υπόκεινται τα καρκινογόνα και τα τοξικά που πλήττουν το αναπαραγωγικό σύστημα.
- Να απαγορευτεί η χρήση των αντηλιακών φίλτρων στα αντηλιακά και να μην επιτρέπεται η χρήση τους σα συντηρητικά σε προϊόντα καθημερινής χρήσης, όπως σε καλλυντικές λοσιόν.
- Τα καλλυντικά και τα προϊόντα καθημερινής υγιεινής δεν θα πρέπει να εξαιρούνται από τους κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναφορικά με την ταξινόμησή τους, την ένθεση σχετικής ετικέτας και τη συσκευασία τους και τα οποία πρέπει να φέρουν σχετική επισήμανση για όλους τους πιθανούς κινδύνους που συνδέονται με τη χρήση τους.
Πηγή: Breast cancer UK organization