Να σταματήσει κάθε νέο πρόγραμμα προληπτικού ελέγχου με μαστογραφία αλλά και να καταργήσει σταδιακά τα ήδη υπάρχοντα, προτείνει στην κυβέρνηση της Ελβετίας, η Ελβετική Ιατρική Επιτροπή, σύμφωνα με έκθεσή της που δημοσιεύθηκε στο ιατρικό περιοδικό New England Journal of Medicine (NEJM). Η συγκεκριμένη έκθεση βλέπει το φως της δημοσιότητας μόλις λίγες εβδομάδες μετά τη δημοσιοποίηση της καναδικής μελέτης στο ιατρικό περιοδικό British Medical Journal, που προκάλεσε διεθνή σάλο, αμφισβητώντας την αξία της μαστογραφίας ως μεθόδου πρώιμης διάγνωσης.
H ομάδα των Ελβετών επιστημόνων πρότεινε να αντικατασταθούν τα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου με τη συστηματική παροχή πληροφοριών, ώστε οι γυναίκες να βασίζονται στις προσωπικές επιλογές τους.
« Αποτέλεσε μεγάλη έκπληξη για εμάς το ότι τα οφέλη του προσυμπτωματικού ελέγχου με μαστογραφία δεν αποδείχθηκαν επαρκώς», γράφουν οι Biller-Andorno και Jüni, δύο από τους επτά επιστήμονες που απαρτίζουν την Ελβετική ιατρική επιτροπή, μια ανεξάρτητη πρωτοβουλία αξιολόγησης τεχνολογιών υγείας, οι συστάσεις της οποίας όμως δεν είναι νομικά δεσμευτικές.
Όπως ήταν φυσικό, η έκθεση αυτή προκάλεσε μεγάλη αναστάτωση μεταξύ των ειδικών που εμπλέκονται στην αντιμετώπιση του καρκίνου, πολλοί από τους οποίους την απέρριψαν κατηγορηματικά, χαρακτηρίζοντας τις συστάσεις «ανήθικες» και αντίθετες με τις κατευθυντήριες οδηγίες κορυφαίων και καταξιωμένων διεθνώς, επιστημόνων στον συγκεκριμένο τομέα.
Μεγάλες μελέτες αποδεικνύουν την αξία του τακτικού ελέγχου με μαστογραφία
Οι συγγραφείς της Ελβετικής έκθεσης υποτίμησαν τις ολέθριες συνέπειες των προτάσεών τους προς την κυβέρνηση της Ελβετίας καθώς τα καταστροφικά αποτελέσματα θα εμφανιστούν έπειτα από πολλά χρόνια. Σύμφωνα με το Αμερικανικό Κολλέγιο Ακτινολογίας, το γεγονός ότι δεν τηρήθηκαν οι ισορροπίες σε ένα τόσο μεγάλο επιστημονικό περιοδικό, προκαλεί έκπληξη και προβληματισμό ενώ την ίδια ώρα συστήνεται στις αμερικανίδες να μην παρεκκλίνουν από τις υπάρχουσες οδηγίες για τον προσυμπτωματικό έλεγχο του καρκίνου του μαστού.
Όπως εξηγούν οι επιστήμονες του Αμερικανικού Κολλεγίου Ακτινολογίας (ACR) και της Εταιρείας Απεικόνισης Μαστού (SBI), εάν σταματούσε ο τακτικός έλεγχος όλων των γυναικών με μαστογραφία, 15.000- 20.000 επιπλέον γυναίκες θα έχαναν τη ζωή τους κάθε χρόνο εξαιτίας του καρκίνου του μαστού. Χιλιάδες, επίσης, θα υποβάλλονταν σε εξαντλητικές και πανάκριβες θεραπείες, απ΄ ό,τι αν ο καρκίνος τους είχε εντοπιστεί νωρίτερα με τη βοήθεια της μαστογραφίας.
Ανθρώπινες ζωές όμως θα χάνονταν, όχι μόνο από τη διακοπή αλλά και τον περιορισμό του προσυμπτωματικού ελέγχου. Το 2009, η Ομάδα Υπηρεσιών Πρόληψης των ΗΠΑ, εξέτασε το ενδεχόμενο, γυναίκες ηλικίας από 40 έως 49 ετών να μην υποβάλλονται κάθε χρόνο στον συνήθη έλεγχο με μαστογραφία και γυναίκες ηλικίας από 50 έως 74 να υποβάλλονται σε μαστογραφία κάθε δύο χρόνια. Η ανάλυση των δεδομένων που δημοσιεύθηκε στο αμερικανικό περιοδικό ακτινολογίας American Journal of Roentgenology, έδειξε ότι εάν ακολουθούνταν αυτές οι οδηγίες, τότε περίπου 6.500 επιπλέον γυναίκες θα πέθαιναν κάθε χρόνο στις ΗΠΑ λόγω καρκίνου του μαστού.
Η άποψη των Ελβετών επιστημόνων, ότι στο πλαίσιο του προσυμπτωματικού ελέγχου με μαστογραφία δεν σώζονται πολλές ζωές, είναι λανθασμένη, τονίζουν το Αμερικάνικο Κολλέγιο Ακτινολογίας και η Εταιρεία Απεικόνισης Μαστού. Σύμφωνα με τα δεδομένα του Εθνικού Ινστιτούτου για τον Καρκίνο, από τα μέσα της δεκαετίας του ’80, όταν δηλαδή η χρήση της μαστογραφίας άρχισε να εφαρμόζεται διεθνώς, οι δείκτες θνησιμότητας από καρκίνο του μαστού στην Αμερική, που είχαν παραμείνει αμετάβλητοι τα τελευταία 50 χρόνια, μειώθηκαν κατά τουλάχιστον 30%. Πρόσφατες τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες μελέτες μάλιστα, και ιδιαίτερα οι εκτενέστερες (Hellquist κ.α.) και με μεγαλύτερη διάρκεια (Tabar κ.α.) μελέτες που έγιναν ποτέ για την απεικόνιση του καρκίνου του μαστού, έχουν επανεπιβεβαιώσει ότι ο τακτικός έλεγχος με μαστογραφία μειώνει τους θανάτους από καρκίνο του μαστού κατά περίπου 1/3 (και όχι κατά 20% όπως υποστηρίζουν οι Andorno και Jüni) σε όλες τις γυναίκες ηλικίας 40 ετών και άνω.
Μία ακόμη μελέτη (Otto κ.α.) που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση Cancer Epidemiology, Biomarkers & Prevention δείχνει ότι η μαστογραφία μειώνει τον κίνδυνο θανάτου από καρκίνο του μαστού σχεδόν κατά το ήμισυ. Ενδεικτικά είναι και τα αποτελέσματα μελέτης που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Cancer, και έδειξε ότι 7 στις 10 γυναίκες που πέθαναν λόγω καρκίνου του μαστού σε ηλικία κοντά στα 40 στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο του Χάρβαρντ, ήταν μέσα στο 20% των γυναικών που δεν είχαν υποβληθεί σε μαστογραφία.
Υπέρ της μαστογραφίας τάσσονται οι μεγαλύτεροι ιατρικοί οργανισμοί
Προκειμένου να υποστηρίξουν τους ισχυρισμούς τους που αφορούν την υπερδιάγνωση και τη μειωμένη αποτελεσματικότητα της μαστογραφίας, οι συγγραφείς του άρθρου που δημοσιεύθηκε στο NEJM παραπέμπουν στην καναδική μελέτη. Παρόλα αυτά παραλείπουν να αναφέρουν ότι η καναδική μελέτη έχει ευρέως απαξιωθεί. Είναι ενδεικτικό άλλωστε ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εδώ και καιρό δε λαμβάνει υπόψη τη συγκεκριμένη μελέτη στις αναλύσεις του για το ρόλο της μαστογραφίας στους δείκτες θνησιμότητας από καρκίνο του μαστού. Σε πρόσφατη συνέντευξη στο τηλεοπτικό δίκτυο CNN, η Αμερικανική Ένωση κατά του Καρκίνου εξέφρασε τον προβληματισμό της σχετικά με τη μελέτη ενώ πλήθος οργανώσεων κατά του καρκίνου του μαστού έχουν επίσης προειδοποιήσει για τους κινδύνους που κρύβουν οι προτάσεις των συγγραφέων.
Οι εκτιμήσεις σχετικά με την υπερδιάγνωση ή την υπερθεραπεία δεν βασίζονται σε δεδομένα που έχουν προκύψει από πραγματικούς ασθενείς αλλά αποτελούν εικασίες που βασίζονται σε ανακριβή πληθυσμιακά δεδομένα. Πρόσφατο άρθρο που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Oncologist δείχνει ότι πολλές μελέτες που κάνουν λόγο για υπερδιάγνωση και πιθανές βλάβες εξαιτίας της μαστογραφίας, δεν είναι καλά στοιχειοθετημένες και τα συμπεράσματά τους δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτά.
Οι συγγραφείς λοιπόν της ελβετικής έκθεσης που δημοσιεύθηκε στο NEJM, βασιζόμενοι σε εικασίες, υποστηρίζουν ότι πρέπει να μπει τέλος στα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου με μαστογραφία, κάτι όμως που θα είχε ως αποτέλεσμα, χιλιάδες γυναίκες να χάνουν αναίτια τη ζωή τους κάθε χρόνο.
Η σύσταση των μεγάλων αμερικανικών ιατρικών οργανισμών με εξειδίκευση στην αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού εξακολουθεί να παραμένει η ίδια. Οι γυναίκες από την ηλικία των 40 θα πρέπει να υποβάλλονται ετησίως σε μαστογραφία. Μεταξύ αυτών είναι η Αμερικανική Εταιρεία Μαιευτήρων και Γυναικολόγων, η Αμερικανική Εταιρεία κατά του Καρκίνου, το Αμερικανικό Κολλέγιο Ακτινολογίας, το Εθνικό Πρόγραμμα Διαπίστευσης Κέντρων Μαστού και η Εταιρεία Απεικόνισης Μαστού.
Όλοι συγκλίνουν στο ότι η μαστογραφία μπορεί να εντοπίσει έγκαιρα τον καρκίνο του μαστού, σε στάδιο δηλαδή όπου η νόσος μπορεί να αντιμετωπιστεί πιο εύκολα και με λιγότερο επεμβατικές θεραπείες. Η έγκαιρη διάγνωση δεν σώζει μόνο ζωές αλλά βοηθά και στη διατήρηση καλύτερης ποιότητας ζωής των γυναικών.